Van wie is het (platte)land?
januari 9, 2023 - januari 28, 2024
De grote ontwikkelingen van onze tijd
In 2035 wonen er in Nederland naar verwachting 19 miljoen mensen. We moeten de komende tien jaar meer dan een miljoen huizen bouwen en in 2030 onze CO2-uitstoot met 55% gereduceerd hebben. Terwijl we onze weilanden vol zetten met zonneparken moeten we ook extensiever gaan boeren en meer ruimte creëren voor natuur. De spanning die voortkomt uit deze ontwikkelingen heeft alles te maken met de manier waarop we met onze – schaarse – grond omgaan. Daarmee komen veel van de grote vraagstukken van onze tijd samen op het platteland, buiten de stad. Klimaatcrisis, stikstofcrisis, droogte, verlies van biodiversiteit, (duurzame) voedselvoorziening, energietransitie, grondstoffenwinning: het zijn allemaal kwesties waarvan de gevolgen en dilemma’s zich als eerste manifesteren in het landelijk gebied.
De toekomst van het platteland
Wat betekent dit voor het landelijk gebied? Hoe ziet de toekomst van ons platteland eruit en welke belangen laten we het zwaarst wegen? Gaan we bouwen, boeren of land teruggeven aan de natuur? Of zijn de belangen minder tegenstrijdig dan we denken en kunnen we al deze vraagstukken op een creatieve, integrale manier aanpakken?
Van wie is het land?
Maar wacht even: het bovenstaande verraadt een instrumentele blik; het land als plek die we kunnen gebruiken om onze problemen op te lossen. Moeten we niet eerst uitzoomen en kijken hoe we überhaupt in een situatie zijn gekomen waarin we kampen met al deze problemen? Heeft juist onze antropocentrische omgang met het land – waarbij de mens zichzelf als middelpunt van het bestaan beschouwt – niet geleid tot klimaatverandering, teveel stikstof en vervuilde grond? Waarom hebben wij eeuwenlang gehandeld zoals we hebben gehandeld? Omdat wij denken dat het land van ons is? Maar van wie is het land eigenlijk?
Beeld: Liam Young, Planet City, 2020, video