- Dit evenement is voorbij.
Belast Koloniaal Verleden
april 22, 2022 - oktober 30, 2022
In deze tentoonstelling staan de koloniale belastingsystemen in de Nederlandse geschiedenis centraal, met aandacht voor de onderdrukking, uitbuiting en slavernij die hiermee gepaard gingen. Belastingen zijn vanaf het begin verweven met de Nederlandse kolonisatie. Zodra overzeese landen veroverd waren, werden de eerste vormen van belastingen ingevoerd, waarmee de Nederlandse staatskas werd gevuld.
Om de handel en expansie in de overzeese gebieden goed te regelen, kwam ook al snel de bouw van een heel bestuurlijk apparaat op gang, met daarbij vaak als eerste de aanstelling van belastingambtenaren. Het bestuurlijke systeem wordt steeds verder uitgebreid. Met grof geweld wordt binnen bestaande landen een heel nieuw land opgebouwd met zijn eigen regels en betalingsmiddelen, om vervolgens veel geld te verdienen aan de grond en de mensen die in dat land wonen.
Het idee van de Nederlandse kolonisering is altijd geweest om zo veel mogelijk winst te behalen uit de koloniën, door middel van handel en belastingen. In de 19de eeuw wordt dit tot het uiterste doorgetrokken met de totstandkoming van het cultuurstelsel in Nederlands-Indië. Het cultuurstelsel is een systeem waarin – van ongeveer 1830 tot rond 1870 – de Indische bevolking gedwongen wordt om 1/5de van hun grond te bewerken met gouvernementsproducten. Degenen die geen grond bezitten, ‘betalen’ met 66 dagen gedwongen arbeid per jaar. In de praktijk pakt het systeem nog veel heftiger uit en is bijvoorbeeld vaak meer dan 1/5de grond in beslag genomen, waardoor de lokale voedselvoorziening in de problemen komt. Ook wordt bezuinigd op allerlei noodzakelijke uitgaven, terwijl juist meer belastingen worden geëist van de bevolking. Het cultuurstelsel heeft Nederland veel geld opgeleverd, dat bijna alleen maar is uitgegeven om het moederland te verbeteren, terwijl het leven in de kolonie op zijn zachtst gezegd steeds moeilijker wordt.
Beeld: Beschilderde houten beelden van een Indonesische ambtenaar en zijn vrouw, in 1964 geschonken aan de directeur van de Rijks Belasting Academie en het museum door Indonesische studenten